Het blijft een moeilijk onderwerp: de veiligheidsdiensten. We willen beschermt worden tegen terroristen en andere misdadigers, maar we willen niet ten onrechte als verdachte te boek komen te staan of dat de overheid meer van ons te weten komt dan goed is. Het College voor de Rechten van de Mens heeft het over een balans tussen veiligheid en privacy en dat is, denk ik, precies waar we het over moeten hebben. Laten we eens naar beide onderwerpen kijken.
Veiligheid
Veiligheid is een steeds belangrijker onderwerp in onze samenleving. Gelukkig zijn er in ons land nog geen grote terroristische aanslagen gepleegd, maar we zien wel wat er in het buitenland gebeurt en beseffen dat het werk van de veiligheidsdiensten heel belangrijk is.
Soms gaat er iets mis bij de veiligheidsdiensten en dan wordt er harde kritiek geuit. Google maar eens op ‘fouten AIVD’, je vindt allerlei voorbeelden waarbij er iets fout ging. Tegelijkertijd gaat er ook veel goed, maar daar horen we minder van. De veiligheidsdiensten kunnen natuurlijk niet elk succes landelijk gaan vieren, want dat zou criminelen alleen maar helpen en dat willen we natuurlijk niet.
Voor de veiligheidsdiensten is het heel belangrijk dat ze zich strikt aan de wet houden, anders kan een terrorist door een vormfout vrijkomt. Dus wanneer de wet het hen niet toestaat om verdachte mensen op sociale media te onderzoeken, dan hebben ze pech wanneer juist daar de meeste informatie over een bepaald persoon te halen valt.
Dit maakt het heel belangrijk dat de wet niet achterloopt bij de huidige technologie. De wet die nu goedgekeurd is, is blijkbaar goed genoeg om ervoor te zorgen dat er straks geen terroristen of andere misdadigers vrijuit gaan doordat de veiligheidsdiensten bepaalde dingen niet mochten. Daar is iedereen het wel over eens (behalve criminelen dan).
Privacy
Maar er is nog een andere kant aan dit verhaal. Tegenstanders zijn bang dat de veiligheidsdiensten teveel mogelijkheden krijgen zodat onschuldige mensen er ook last van kunnen krijgen. Het moeilijke hieraan is dat de wet op de veiligheidsdiensten met 172 artikelen niet eenvoudig is te doorgronden voor ons ‘gewone Nederlanders’. Dus wat moeten we ervan denken?
Kun je als volledig onschuldig persoon toch als verdachte in aanmerking komen? Jazeker. Stel dat je bij toeval vaak in de buurt bent van verdachte mensen bent. Bijvoorbeeld omdat je vlakbij een verdacht persoon woont, omdat je een verdacht persoon in je familie hebt en omdat je naar dezelfde sportschool gaat als een verdacht persoon. Dan duikt jouw naam steeds weer in onderzoeken op en dan kan het zijn dat de veiligheidsdiensten gaan concluderen dat er ook iets met jou aan de hand moet zijn omdat jouw naam toch niets voor niets steeds weer opduikt.
Daarom is het belangrijk dat ze niet ongelimiteerd informatie kunnen verzamelen, maar dat ze daar toestemming voor moeten vragen en dat er toezicht is. Maar zowel voor- als tegenstanders twijfelen of het toezicht op de veiligheidsdiensten goed geregeld is in deze geüpdatete wet. En dat lijkt me niet onterecht. Als we kijken naar alle ophef de laatste jaren over falend toezicht in de veehouderij, over falend toezicht op de financiële sector, over falend toezicht bij de politietop en ga zo maar door. Dan zien we dat toezichthouders soms een oogje toeknijpen en dus niet optreden wanneer er iets fout gaat of zelfs niet durven op te treden doordat ze bedreigd worden.
Goed toezicht moet weer normaal worden
Het werk van de veiligheidsdiensten is onzichtbaar voor ons en dus is het werk van de toezichthouders heel belangrijk. Als er zo vaak iets verkeerd gaat bij toezichthouders, dan kunnen we ons inderdaad afvragen waarom we wel vertrouwen zouden moeten hebben in de commissies die de extra bevoegdheden van de veiligheidsdiensten controleren.
Goed toezicht is niet zomaar geregeld. Ik denk dat het hiervoor belangrijk is dat er in het algemeen veel meer aandacht komt voor goed toezicht in allerlei sectoren, zodat het in de gehele samenleving weer normaal wordt dat toezicht goed werkt.
Dit moet niet alleen op papier goed geregeld zijn. In de praktijk moeten bedreigde toezichthouders in veiligheid gebracht worden en de dreigers opgepakt. Toezichthouders die een oogje toeknijpen moeten meteen ontslagen worden zodat zulke commissies zuiver blijven. Daarbij is het ook goed om regelmatig nieuwe toezichthouders aan te stellen zodat zij hun werk met een frisse blik kunnen doen. Maar toezichthouders moeten wel altijd mensen zijn die verstand van zaken hebben. En natuurlijk moet ook dit alles weer goed in de gaten gehouden worden.
Daar zou de regering werk van moeten maken en dan kunnen wij de veiligheidsdiensten rustig meer bevoegdheden geven.
Wat vind jij? Denk jij dat de sleepwet te ver gaat? Of heb je er wel vertrouwen in? Laat weten wat je denkt, hieronder, of op het forum!
Wat zijn jouw ideeën?