In de uitzending vertelt Jinek aan de minister dat de overheid al jarenlang wordt opgeroepen om meer veiligheidsmaatregelen rond de waddenzee te nemen, maar dat heeft dit niet kunnen voorkomen. Waarom niet?
De minister geeft een aantal redenen:
- Volgens de minister moet eerst onderzocht worden waar dit mis gegaan is. Heeft iedereen zich wel aan de regels gehouden?
- Een moeilijkheid is dat het internationale wateren zijn waar wij de vrije doorgang moeten garanderen.
- Ze pleit wel voor maatregelen zoals dat alle containers gechipt moeten worden. Ze denkt ook over regels tegen reders die de containers niet goed vastzetten. Maar elke afspraak moet in internationaal verband genomen worden. Dat kan helaas lang duren. Ze doet daarom ook een beroep op de reders om dit alvast vrijwillig te gaan doen.
- Maar ze geeft ook aan dat het niet zo is dat er in de afgelopen jaren niets gebeurd is. Sinds 2016 is bijvoorbeeld wel afgesproken dat alle containers gewogen moeten worden. Voor die tijd wisten de rederijen dus niet eens hoe het gewicht op een schip verdeeld was en dat maakte de kans op een ongeluk nog groter.
- Omdat deze afspraken internationaal gemaakt moeten worden en dit niet eenvoudig is, hoopt ze hierin partners te vinden, zoals de Duitsers, die ook met deze ramp te maken hebben, en andere landen die ook te maken hebben met natuurgebieden die moeilijk te beschermen zijn.
Ons water is internationaal
Je zou het bijna niet denken, maar het gebied van de waddenzee is een van de drukste plekken voor de scheepvaart. Het is een plek die wij graag willen beschermen omdat het een bijzonder natuurgebied is. Maar dat kan niet, omdat wij er niet de zeggenschap over hebben. Het gebied is van iedereen die daar langs wil en daarmee dus eigenlijk van niemand.
Misschien is dit wel waar, maar ik vind het toch wel gemakkelijk klinken. Er zijn zoveel dingen die we in internationaal verband doen. Hele oorlogen en vredesmissies kunnen we internationaal afspreken, als mensen ergens gekidnapt worden, dan staat de hele internationale gemeenschap op om ervoor te pleiten dat die personen weer vrijgelaten worden. We kunnen prima internationaal samenwerken. Waarom kan dat dan niet als het gaat om het beschermen van natuurgebieden tegen de scheepvaart? Dat heeft volgens mij met iets heel anders te maken.
Infrastructuur
De waddenzee is een onderdeel van een enorme infrastructuur. Denk aan alle havenmedewerkers, rederijen, leveranciers, winkels en consumenten die te maken hebben met alle schepen die daar varen. Als er hogere eisen gesteld gaan worden aan de veiligheid, dan liggen die containers langer in de haven, mogen de boten misschien minder meenemen, en moet er misschien iets langzamer gevaren worden. Dat gaat geld kosten.
Dit roept de vraag op of de waddenzee vooral een onderdeel van deze infrastructuur is of vooral een natuurgebied. Als het vooral een onderdeel van de infrastructuur is, dan is efficiency het belangrijkste, als het vooral een natuurgebied is, dan is bescherming van het gebied het belangrijkste. Politieke leiders, zoals deze minister, zien duidelijk eerst de infrastructuur en dan pas het natuurgebied.
Internationale afspraken over natuur
En dan kom ik er toch weer op terug dat we op zich prima overal internationaal overal afspraken over kunnen maken, maar wanneer het gaat over natuurbescherming dit veel lastiger is. Denk ook aan de klimaatbescherming. Leiders van landen rond de wereld hebben al ontzettend vaak met elkaar om tafel gezeten om afspraken te maken om ervoor te zorgen dat we onze planeet niet teveel schade toebrengen. Maar als we zien wat er echt al bereikt is op dit gebied, dan is dat niet zoveel en het is nog maar de vraag of alle landen ook echt gaan doen wat ze beloofd hebben.
Dat roept de vraag waarom we zoveel moeite hebben om goede afspraken te maken over de natuur. Dat is niet omdat het geen effect op onszelf heeft. Stof in de lucht ademen we in, gif in de waddenzee komt in de vissen terecht die veel mensen eten. Het is ook niet omdat het allemaal ver in de toekomst ligt. De gevolgen van klimaatverandering zijn er nu al, bijvoorbeeld omdat er meer overstromingen zijn waar mensen aan overlijden, waardoor mensen hun huis kwijtraken en ander leed ondergaan. Hetzelfde met die containers. Mensen hebben misschien nu al vergiftigde vis uit de waddenzee gegeten.
Het enige verschil is dat natuurbescherming vooral wat kost en niet veel geld oplevert. Anders dan die hele infrastructuur van havens, rederijen, leveranciers, winkels en consumenten. Wanneer dat allemaal zo goedkoop en snel mogelijk kan, dan levert dat veel geld op. Wanneer we meer maatregelen nemen om de waddenzee te beschermen dan gaat dat juist meer geld kosten.
Maatregelen voor de natuur verkopen aan kiezers
Zo klinkt het alsof het hierbij gaat om niet meer dan een keuze. Politici moeten gewoon kiezen of ze voor de lage prijzen gaan of dat ze zich gaan inzetten voor de natuur. Dan moeten ze natuurlijk voor de natuur kiezen. Maar zo gemakkelijk is het niet, want politici die kiezen voor de natuur worden hiervoor vaak niet zo goed beloond door de kiezers.
Kijk maar eens naar hoe er gesproken wordt over het Nederlandse klimaatakkoord. Tweede Kamerleden beloven stuk voor stuk dat het ons weinig tot niets gaat kosten. Maar sommige dingen die je moet doen kosten nu eenmaal veel geld. Ze moeten er natuurlijk wel voor zorgen dat de mensen het wel kunnen betalen, niemand mag eraan onderdoor gaan. Maar het gaat wel wat kosten. Dit is blijkbaar een te moeilijk verhaal voor politici en dus doen ze alsof we er bijna niets van gaan merken.
Als we horen dat we nu kunnen investeren om later meer geld te krijgen, dan willen we wel. Maar wanneer we horen dat we nu moeten investeren in een beter leefklimaat over een aantal jaren, dan ineens staat niemand te trappelen.
Wie begint?
Minister Cora van Nieuwenhuizen heeft dus wel gelijk dat het allemaal niet zo eenvoudig is. Maar het zou veel eenvoudiger kunnen zijn als we gemakkelijker internationale afspraken over natuurbescherming zouden kunnen maken. Daar zijn moedige politici voor nodig die opstaan en het eerlijke verhaal durven vertellen en consumenten die het verhaal van deze politici durven te accepteren.
Zie jij nog andere oplossingen om ervoor te zorgen dat we de natuur beter kunnen beschermen tegen de scheepvaart? Laat ze dan hieronder weten, of op het forum.
Wat zijn jouw ideeën?